In de eerste helft van de 19e eeuw zet de Maatschappij van Weldadigheid een nieuwe landbouwkoers in. In 1859 start een grondige herverkaveling en bijbehorende reorganisatie. Door het verdwijnen van koloniewoningen kan schaalvergroting voor de vrijboerhoeves gerealiseerd worden. Daarnaast ontstaan er zes grote hoeves, waaronder Hoeve Koning Willem III in Frederiksoord. De melkkoeien staan in de hoeve in een potstal, en de mest wordt vooral gebruikt om de schrale gronden vruchtbaar te maken.
Van potstal naar ligboxen
Het is 1954 als het gezin Ten Bosch met drie dochters vanuit Arnhem naar Hoeve Koning Willem III verhuist. Dochter Willemien is dan vijf jaar. Hoeve Koning Willem III is een van de laatste hoeves die door tegenvallende opbrengsten wordt verpacht; Ten Bosch is de eerste pachter en gaat het melkveebedrijf runnen, het begin van een duurzame relatie met de Maatschappij. Naast de boerderij heeft opa Ten Bosch nog een passie, namelijk het fokken met kwaliteitsmerries. Vanaf 1990 neemt Willemien samen met haar man Henk Middelwijk het melkveebedrijf over. De tijd en toenemende aandacht voor dierenwelzijn vraagt om modernisering van het bedrijf en achter de huidige hoeve realiseren ze, als een van de eersten, een nieuwe ligboxenstal. Ruim tien jaar later wordt deze ligboxenstal vervangen door een nieuwe als de melkrobot zijn intrede doet.
‘Mensen laten beleven wat wij zelf beleven’
Inmiddels heeft de derde generatie zijn intrek genomen. Zoon Aaldert – een van vier kinderen – woont samen met zijn vrouw Ruth en hun drie kinderen op Hoeve Koning Willem III. Naast de melkveehouderij zien zij nieuwe kansen voor hun hoeve gezien de bijzondere geschiedenis. Er is veel aanloop van toeristen en toevallige voorbijgangers die interesse hebben in het verhaal achter het melkveebedrijf. Dat merken ze ook tijdens een van de Erfgoeddiners in hun hoeve waar Ruth de geschiedenis van Hoeve Koning Willem III vertelt. Door de positieve reacties besluiten ze hier iets mee te doen en mensen te laten beleven wat zij zelf elke dag beleven…
Appartementen De Paardenstal
Op het erf staat de mooie paardenstal van Aalderts opa die in de loop der jaren in verval is geraakt. De stal is eigenhandig – met de nodig hulp van familie en vrienden – volledig gestript en opgeknapt en heeft nu een toeristische bestemming: er zijn vier appartementen met keuken en badkamer gerealiseerd, geschikt voor vier personen. Een perfecte uitvalsbasis om de mooie omgeving wandelend of fietsend te ontdekken. Hiervoor wordt ook samenwerking gezocht met ondernemers uit de buurt, zoals het Fietstransferium, musea en restaurants. Daarnaast geven ze rondleidingen op het bedrijf, ook aan scholen.
Meer weidegang door koeienoversteekplaatsen
Samenwerken met lokale ondernemers, duurzaamheid, biodiversiteit, het is kenmerkend voor de manier waarop Aaldert en Ruth hun bedrijfsvoering doen. Hierin krijgen ze ook alle ruimte van de Maatschappij met wie direct en fijn contact is: ‘Minne heeft een agrarisch hart en interesse in het bedrijf, hij is altijd bereid om mee te denken met nieuwe ideeën’. Een van die ideeën is het realiseren van koeienoversteekplaatsen. Kijkend naar de toekomst van dit bedrijf en van de landbouw in Nederland dan hoort goed zorgdragen voor de natuur erbij. De stikstofproblematiek is gedeeltelijk op te lossen door te kiezen voor meer weidegang, en als je automatisering kunt combineren met goed zorgen voor de natuur dan verwachten deze bevlogen pachters met hun bedrijf toekomstbestendig te zijn.
Proeftuin: lokaal produceren en consumeren
Die duurzaamheid en combinatie met de natuur zie je ook terug in het project ‘Word makker van een akker’ van Weldadig Oord, waar Hoeve Koning Willem III bij betrokken is. In de omgeving is zeven hectare aan akkers met gewassen en groenten als boekweit, koolzaad en courgettes. Deze gewassen worden geteeld zonder mest en gewasbeschermingsmiddelen. Doel is lokaal voedsel produceren, lokaal verwerken en lokaal opeten. Op deze manier is het echt een duurzaam product én mooi voorbeeld van lokale samenwerking tussen boeren, burgers en buitenlui.
Meer info: www.hoevekoningwillem3.nl